نگاهی بر عملکرد تنیسورهای کشورمان و جایگاه هم آوردانشان در پنج دوره حضور در کاپ تنیس تهران از 1973 تا 1977

[archi]

سال 1973 نخستین حضور شش راکت به دست کشورمان درجمع 48 نفره ی جدول 64 خانه ی انفرادی کاپ تنیس تهران بود . منصور بهرامی تنیسور مستعد میزبان ، جوان جویای نام ایران در هفده سالگی در دو ست با نتایج 6 – 0 و 6 – 3 گرفتار آناند آمریت راج هندی شد و کاری از پیش نبرد . آناند امریت راج فزون بر اینکه خود بازیکن بزرگی بود برادر ویجای و آشوک امریت راج تنیسورهای سرشناس هند نیز می باشد . ویجای و آناند امریت راج در تیم نیرومند هندوستان که به فینال دیویس کاپ مقابل افریقای جنوبی در 1974 رسید ولی در اعتراض به سیستم آپارتاید حاکم در افریقای جنوبی از انجام بازی فینال سرباز زد ، حضور داشتند . بازی هند و استرالیا در دیویس کاپ که از دهم تا دوازدهم می 1974 با حضور براداران امریت راج در کلکته برگزار شد ، یکی از حماسی ترین و شاید کم مانند ترین دیدارهای تیمی تاریخ تنیس جهان است که از راکت به دستان پیروز هندی قهرمانانی ملی ساخت . برادران امریت راج در دیدار سوم که بازی دابل بود در مقابل جان الکساندر و کالین دیبلی در حالی که ست چهارم را 18 – 16 به سود خود پایان داده بودند زوج استرالیایی را با شکست 3 – 1 در چهار ست روبرو ساختند . ویجای امریت راج که بعدها در یکی از فیلمهای جیمز باند در کنار راجر مور بازی کرد از دیگر ستارگان وقت تنیس هند در دیویس کاپ بود که در کاپ تنیس تهران نیز حاضر شد . محرم علی خدایی که شانزده سال بیشتر نداشت در مقابل تری رایان تنیسور نه چندان نام آشنا ولی با تجربه ی اهل افریقای جنوبی در دو ست با نتایج مشابه 6 – 3 بازنده از میدان بیرون آمد . نعمت اله نعمتی که در دور نخست با قرعه ی استراحت روبرو شده بود در راند دوم با یورگن فاسبندر تنیسور قابل اعتنای ژرمنها نسبتا خوب بازی کرد و با وجود شکست 6 – 2 در ست نخست ، در ست دوم پا به پای حریف پیش رفت و در پیکاری نزدیک 7 – 6 شکست خورد . فاسبندر تا کوارتر فاینال ویمبلدون در سال 1973 نیز راه یافته بود . راکت به دست دیگر میزبان در این پیکارها محمد حسین اکبری بود که در 23 سالگی با مارسلو لارا از مکزیک روبرو شد ، چند و چون این دیدار در آرشیو ATP ثبت نشده است ، ظاهرا لارا پیش از بازی انصراف داده که تنها شکست بدون ذکر جزییات و ریز نتایج بازی جلوی نامش به چشم می خورد . مارسلو لارا بعدها در نوامبر 1974 تا رنک 59 انفرادی جهان نیز پیش تاخت ولی عمده ی مهارتش در دابل بود که دو عنوان قهرمانی نیز در کارنامه ی خود ثبت کرد . اولین عنوان وی در تورنمنت مانیل در فیلیپین به سال 1973 در کنار شروود استیوارت به دست آمده است . به هر شکل محمد حسین اکبری در راند دوم به دیدار هانس یورگن پومن آلمانی رفت که تنیسور چندان پر مایه ای نبود ولی اکبری در دو ست با نتایج 6 – 2 و 7 – 5 بازی را واگذار کرد . دیگر تنیسور میزبان عیسی خدایی که در 27 سالگی از آزموده ترین راکت به دستان ایرانی شمرده می شد و مدال برنز تیمی تنیس آسیا را در بازیهای 1966 بانکوک در تالار افتخارات خود داشت در راند اول استراحت کرد و در دور دوم به دیدار جف مسترز استرالیایی شتافت ، این تنیسور متولد بریزبین در کویینزلند بود . عیسی بد بازی نکرد و حتی ست دوم را هم 6 – 4 برد ولی باخت 6 – 2 در ست سوم باعث شد تا سریال شکستهای پیاپی تنیسورهای کشورمان همچنان ادامه داشته باشد . پیکار حبیب صالح بیست ساله نیز در مقابل ژاک تامن جوان کم نام و نشان فرانسوی آن چنان چنگی به دل نزد و در دو ست با نتایج 6 - 3 و 6 – 4 شکستی دیگر را به همراه داشت . در دابل زوج محرم علی خدایی و مصطفی صالح اصلا راضی کننده نبودند و در برابر ریموند مور- الن استون در دو ست با نتایج مشابه 6 – 1 باختند . ریموند مور اهل افریقای جنوبی و متولد ژوهانسبورگ بود و الن استون استرالیایی . زوج محمد حسین اکبری با عزت نعمتی پس از استراحت در راند نخست در دور دوم با تیم استرالیایی سید بال – باب گیلتینن روبرو شدند و پیکاری نزدیک را در سه ست به نمایش نهادند ، گرچه فرجام کار باز هم چیزی جز باخت نبود. این پیکار نزدیک و نسبتا تماشایی از کار درآمد و سه ست به طول انجامید . ست اول را اکبری – نعمتی 7 – 6 بردند ولی در دو ست بعدی با نتایج 4 – 6 و 2 – 6 بازی را واگذار کردند . سید بال و باب گیلتینن هر دو اهل سیدنی بودند ، باب گیلتینن پیشینه ی قهرمانی در دیویس کاپ را داشت و در سال 1973 در فینال دابل اوپن استرالیا هم حاضر بود . سید بال هم چند ماه بعد به فینال آزاد استرالیا 1974 در دابل راه یافت . روشن نیست در این پیکارها در آرشیو ATP چرا نام عزت نعمتی را با پرچم امارات عربی متحده آورده اند ؟!

یک سال بعد در حالی که گی یرمو ویلاس ، بیورن بورگ و مانوئل اورانتس آسمان تنیس ایران را در 1974 رنگ و بویی دیگر بخشیده و نگاه ها را به خود خوانده بودند ، شیرزاد اکبری 26 ساله پس از استراحت در راند اول به دیدار خایمه فیلول تنیسور سرشناس شیلیایی و سید نهم بازیها شتافت ، در دو ست و نسبتا به راحتی شکست را پذیرفت . کامبیز درفشی جوان راکت به دست جوان ما بود که در بیست سالگی در همان راند نخست به تام اوکر تنیسور برجسته ی هلندی که تا دوم مارچ همان سال به رنک سوم جهان نیز دست یافته بود برخورد کرد و به راستی فراتر از انتظار جلوه کرد ، با وجود شکست با نتایج مشابه 6 – 4 در دو ست پیاپی خوش درخشید . بی دلیل نیست که وی را از باهوش ترین بازیکنان تاریخ تنیس ایران خوانده اند ، کامبیز یک ماه و اندی پیش از این در بازیهای آسیایی تهران در کنار علی مدنی مدال نقره ی دابل آسیا را برده و در جایگاه سوم تیمی قاره ی کهن ایستاده بود . یک سال بعد نیز در 1975 همراه منصور بهرامی فاتح دابل آسیا و نفر سوم انفرادی این قاره ی پهناور شد . محمد حسین اکبری عضوی دیگر از خانواده ی تنیس خیز اکبری بود که در کاپ 1974 تهران حضور یافت گرچه در برابر راس کیس استرالیایی در دور اول به سادگی شکست خورد . راس کیس زاده ی تووومبای کویینزلند بود و رکوردی عجیب در تنیس امروز جهان گویا همچنان به طور دست نخورده از آن اوست . بیشترین درصد برد تنیس مردان در بازیهایی که پنج ست به طول انجامیده است با 82.4 % . عزت نعمتی دیگر راکت به دست کشورمان بود که راند نخست استراحت داشت و در راند دوم با ادی دیبز امریکایی سید دهم بازیها روبرو شد که با وجود باخت در دو ست متوالی ، پیکاری خاطره انگیز از کار درآمد . در دابل هم تیمهای خوبی داشتیم زوج تقی اکبری – عزت نعمتی به مصاف برایان گوتفرید – رائول رامیرز رفتند که تیم بسیارقدرتمندی بود و بازی نسبتا زیبایی هم به انجام رسید که با پیروزی 7 – 5 و 6 – 3 زوج امریکایی – مکزیکی همراه شد . گوتفرید – رامیرز تا دیدار پایانی تورنمنت پیش تاختند و در آنجا در سه ست مغلوب زوج ویلاس – اورانتس شدند . دیگر بازیکنان دابل ما کامبیز درفشی جوان و محمد حسین اکبری بودند که در برابر تیمی متشکل از پاتریس دومینگز فرانسوی و آنتونیو مونوز اسپانیایی در دو ست بازی را واگذار کردند . پاتریس دومینگز در الجزایر متولد شده بود .

سال 1975 تنها چهار بازیکن ایرانی در جدول انفرادی کاپ تهران شرکت داده شدند . کامبیز درفشی جوان پس از استراحت در دور نخست به دیدار ویکتور پشی پاراگوئه ای رفت و در دو ست 7 – 5 و 6 – 3 شکست خورد . پشی در آن هنگام بیست سال بیشتر نداشت و در آغاز راهش بود . وی در سال 1979 تا فینال اوپن فرانسه نیز راه یافت و در سال 1980 تا رده ی نهم جهان خود را بالا کشید . ویکتور پشی را بهترین تنیسور تاریخ پاراگوئه می دانند . تقی اکبری 29 ساله بود ، قهرمان آسیا و ستاره ی انفرادی تنیس ایران در اوج پختگی و در آستانه ی سی سالگی آماده و سرپنجه می نمود ، در راند نخست به کورادو بارازوتی ایتالیایی برخورد کرد ، تنیسور 22 ساله ی اهل اودینه ساده تر از آنچه پنداشته میشد تقی را در دو ست با نتایج مشابه 6 – 3 از پیش رو برداشت تا یک چهارم پایانی پیش روی کرد و سرانجام مغلوب گی یرمو ویلاس شد . بارازوتی یک سال بعد با تیم دیویس کاپ ایتالیا قهرمان جهان شد . وی در آگست 1978 به رده ی هفتم جهان رسید و پس از بازنشستگی در زمینه ی سرمربی گری هم موفق عمل کرد و چهار بار تیم فد کاپ کشورش ایتالیا را قهرمان جهان کرد . دیگر تنیسور میزبان عزت نعمتی در دور نخست استراحت داشت و در راند دوم رو در روی پاتریک پرواسی فرانسوی قرار گرفت و به راحتی در دو ست باخت . این تنیسور فرانسوی را بیشتر از بهر راه یابی به فینال اوپن فرانسه در 1972 و شکست در چهار ست مقابل اندرس خیمنو به یاد می آورند . نماینده ی دیگر کشورمان منصور بهرامی که اینک آبدیده تر شده بود قرعه ی واقعا دشواری داشت و در راند نخست به دیدار جاسجیت سینگ هندی رفت . سینگ عضوی از تیم افسانه ای دیویس کاپ هندوستان در کنار برادران آمریت راج بود که در 1974 به فینال این جام راه یافت و نظم کلاسیک قهرمانی های ایالات متحده ، بریتانیا ، فرانسه واسترالیا چهارغول تنیس تیمی جهان را در دیویس کاپ به هم زد و در دیدار پایانی یکی از بزرگترین و جنجالی ترین دیدارهای برگزار نشده ی تاریخ تنیس را با افریقای جنوبی می بایست رقم می زد ! بهرامی در سال 1973 سابقه ی بازی با آناند آمریت راج را که در این زمان از قهرمانان ملی هند به شمار می رفت در کارنامه داشت ولی بازی با جاسجیت سینگ چیز دیگری بود . ست اول را منصور 6 – 3 برد در ست دوم با همین نتیجه مغلوب شد و سرانجام در ست پایانی پس از 24 گیم بازی پر فراز و نشیب و نفسگیر 13 – 11 پیروز شد و نخستین برد واقعا دلچسب تنیس ایران را در کاپ تهران رقم زد . جوان اول وقت تنیس کشور در بازی دوم هم در مقابل فرو دانلد مک میلان 33 ساله از افریقای جنوبی در حالی که ست اول را 6 – 2 برده بود در سیزده گیم بعدی تنها یک گیم را پیروز شد ، شکستی بود بسیار تلخ ، به واقع کارنامه ی فرو مک میلان در انفرادی چندان چشم گیر نیست و از رنک 39 جهان فراتر نرفته ، عمده ی نبوغ مک میلان در بازی دابل بوده که تا 39 سالگی نیز همچنان می تاخت . در دابل تقی اکبری و عزت نعمتی در یک بازی نه چندان خوب با نتایج 6 – 4 و 0 – 6 و 2 - 6 در سه ست مغلوب ایوان مولینا و خایرو ولاسکوی کلمبیایی شدند . ایوان مولینا در رقابتهای مختلط اوپن فرانسه در 1974 همراه مارتینا ناوراتیلووا قهرمان شده بود . منصور بهرامی و کامبیز درفشی جوان نیز در پیکاری درخشان با نتایج 6 – 3 ، 3 – 6 و 5 – 7 در برابر فردریک مک نایر و شروود استیوارت از ایالات متحده شکست خوردند . این زوج امریکایی کمتر از یک سال بعد فاتح فرنچ اوپن شدند .

در سال 1976 علی مدنی راکت به دست آینده دار کشورمان که در بازیهای آسیایی 1974 تهران در رقابتهای دونفره همراه کامبیز درفشی جوان مدال نقره گرفته بود بخت خود را در پیکارهای انفرادی آزمود . هم آوردش در راند نخست نیکولا اشپیر تنیسور میان مایه ی یوگسلاوی بود ، علی در دو ست با نتایج مشابه 6 – 4 بازی را واگذار کرد . دیگر تنیسور کشورمان عزت نعمتی با کیث ریچاردسون امریکایی روبرو شد ، راکت به دستی اهل راک هیل در کارولینای جنوبی ، ریچاردسون این نبرد را به راحتی در دو ست برد . عیسی خدایی به خوان ایگناسیو مونتانیولای اسپانیایی برخورد کرد و در دو ست 7 – 5 و 6 – 3 بازنده از میدان بیرون آمد . منصور بهرامی رو در روی جان جیمز قرار گرفت ، جیمز اهل استرالیا بود زاده ی ادلاید ، بازی بدی از کار در نیامد ، بهرامی با وجود باخت 5 – 7 در ست نخست ، ست دوم را 6 – 4 برد ولی در ست تعیین کننده ی پایانی خوب کار نکرد و با نتیجه ی 1 – 6 شکست را پذیرفت . دیگر تنیسور میزبان کامبیز درفشی جوان در برابر کارل میلر آلمانی که در آگست 1973 تا رنک بیست جهان هم پیش روی کرده بود و از تنیسورهای قابل اعتنای وقت جهان بود یکی از بهترین بازیهای عمر ورزشی خود را به نمایش گزارد و در پیکاری تماشایی در سه ست با نتایج 7 – 5 و 2 – 6 و 6 – 1 پیروز از میدان بیرون آمد . در کارنامه ی تنیس باز ژرمن پیروزی بر گی یرمو ویلاس در بوئنوس آیرس به سال 1972 و حتی شکست جیمی کانرز در آزاد اوماها به سال 1974 دیده می شود . میلر در دابل هم واقعا خوب بازی می کرد و عمدتا در کنار هم وطنش یورگن فاسبندر و وویچک فیباک لهستانی عناوین قهرمانی ارزنده ای را در گنجینه ی افتخارات خود به جا نهاد . این برد کامبیز یکی از اندک شمار ترین و چشمگیرترین پیروزیهای تنیسوری از کشورمان در درازنای سالیان برگزاری کاپ تنیس تهران بود . فرزند شایسته ی جواد درفشی جوان ، در راند دوم روبروی الیو لیتو آلوارز آرژانتینی ایستاد . هموطن نه چندان سرشناس ویلاس که زیر سایه ی نام غول وقت تنیس امریکای لاتین چندان جدی گرفته نمی شد . بازی خوب کامبیز با میلر انتظارات را بالا برده بود و پذیرش شکست وی در دو ست با نتایج 6 – 0 و 6 – 4 آن چنان ساده نمی نمود . محرم علی خدایی دیگر تنیسور میزبان در این تورنمنت بود که به پائولو برتولوچی تنیسور سرشناس ایتالیایی برخورد . این تنیسور ایتالیایی در آگست 1973 تا رده ی دوازدهم انفرادی جهان خود را بالا کشیده و در دابل نیز همراه آدریانو پاناتا از ستارگان وقت تنیس کشورش بود . برتولوچی به راحتی در دو ست با نتایج 6 – 3 و 6 – 2 محرم خدایی را از پیش رو برداشت . در گام بعدی نیز لیتو آلوارز را در دو ست برد ولی در یک چهارم پایانی به سد مانوئل اورانتس قهرمان وقت اوپن امریکا برخورد کرد ، اورانتس در این دوره از تورنمنت بسیار آماده بود ، و با وجود ایستادگی ستودنی برتولوچی ، حریف ایتالیایی اش را از دور پیکارها خارج ساخت. ست سوم این دیدار چهارده گیم به طول انجامید و با پیروزی 8 – 6 تنیسور اسپانیایی پایان یافت . آمادگی اورانتس تا جایی بود که در نیمه نهایی در زمین خاکی که سطح دلخواه ویلاس به شمار می رفت اعجوبه ی تنیس آرژانتین را در ست دوم با شکست 6 – 0 روبرو کرد . اورانتس در فینال هم رائول رامیرز مکزیکی را برد و کاپ قهرمانی تورنمنت را از آن خویش ساخت . برتولوچی نیز در دسامبر همان سال در ترکیب تیم دیویس کاپ ایتالیا با پیروزی بر شیلی قهرمان تنیس تیمی جهان شد . در دابل منصور بهرامی و کامبیز درفشی جوان در دور اول به قرعه ی استراحت خوردند و در راند دوم روبروی وویچک فیباک – رائول رامیرز بازی کردند و با وجود شکست در دو ست پیاپی با نتایج 7 – 5 و 7 – 6 نمایش بسیار خوبی داشتند . زوج فیباک – رامیرز تا فینال تورنمنت پیش تاخت و در دیدار نهایی با غلبه بر تیم اسپانیایی خوان گیسبرت – مانوئل اورانتس عنوان قهرمانی را به دست آورد . علی مدنی و عزت نعمتی دیگر تیم دابل کشورمان بودند که همان راند نخست در مقابل زوج دیون جوبرت از افریقای جنوبی و جان راس امریکایی با وجود بازی خوبی که به نمایش نهادند در مجموع با نتایج 6 – 4 ، 3 – 6 و 4 – 6 بازنده از میدان خارج شدند . عیسی و محرم علی خدایی نیز دیگر زوج دابل ایران بودند که در مقابل تیم امریکایی تری مور و نیک ساویانو در سه ست با نتایج 3 – 6 ، 6 – 3 و 1 – 6 شکست را پذیرفتند . نیک ساویانو تنیسور چپ دست امریکایی همان کسی است که سالها بعد آکادمی تنیس معروف ساویانو را بنیان نهاد .

سال 1977 بازپسین دوره ی برگزاری کاپ تهران بود . 64 تنیسور در پیکارها حاضر شدند . علی مدنی ، کامبیز درفشی جوان ، تقی اکبری ، منصور بهرامی و محرم علی خدایی پنج راکت به دست میزبان در پیکارهای انفرادی تورنمنت بودند . مدنی در گام نخست بیل لوفگرن امریکایی را در یک بازی خوب در سه ست با نتایج 2- 6 ، 6 – 1 و 7 – 5 شکست داد . در گام دوم به وویچک فیباک نام آشنای تنیس لهستان برخورد کرد . فیباک در جولای 1977 به رده ی دهم انفرادی جهان رسیده بود و سابقه ی پیروزی بر ایلی ناستاسه ، مانوئل اورانتس ، رائول رامیرز و ویتاس گرولایتیس را در تورنمنتهای مختلف داشت . علی مدنی در دو ست پیاپی با نتایج 6 – 1 و 7 – 5 بازی را واگذار کرد . کامبیز درفشی جوان روبروی جان جیمز قرار گرفت و او هم در دو ست پیاپی ولی این بار با نتایج مشابه 7 – 5 شکست را پذیرفت . تقی اکبری به ریکاردو کانوی آرژانتینی برخورد کرد ، او در جولای 1976 به رده ی 41 جهان رسیده بود و تنیسور میان مایه ای شمرده می شد . تقی در دو ست 6 – 2 و 6 – 1 باخت . منصور بهرامی در مقابل عمر لایمینای مراکشی در راند نخست بازی خوبی انجام داد و در سه ست با نتایج 6 – 3 و 2- 6 و 3 – 6 پیروز شد . بهرامی در دور دوم به دیدار باب هیوییت از افریقای جنوبی رفت و در دو ست با نتایج 6 – 4 و 6 – 3 شکست خورد . باب هیوییت در این هنگام 37 ساله و عنوان دار قهرمانی دو نفره ی یو اس اوپن 1977 همراه فرو مک میلان می بود . این تنیسور سرشناس زاده ی سیدنی که از 1967 شهروند افریقای جنوبی هم شد ، در دنیای تنیس نام پر آوازه ایست . نه عنوان قهرمانی گرند اسلم در دابل و شش عنوان قهرمانی در میکسد دابل وی را تبدیل به یکی از غولهای تنیس دو نفره در تاریخ این ورزش کرده است . رابرت آنتونی جان هیوییت با وجود مهارتهای فراوانی که در بازی دو نفره داشت در تنیس انفرادی چندان چیره دست نبود و عناوین مهمی را کسب نکرد . محرم علی خدایی روبروی مایکل فیشبک تنیسوری اهل برانکس نیویورک قرار گرفت که حدود یک ماه پیش از آن در دور دوم اوپن امریکا با اسپاگتی راکت ، استن اسمیث را غافلگیر کرده بود . فیشبک تنیسور عنوان داری نبود و بیش از آنکه از بهر کیفیت بازی اش امروزه به یاد آورده شود ، به خاطر راکتهای جنجالی اش که گویا ساخته ی ورنر فیشر آلمانی بود در یادها مانده است . خدایی پس از پیروزی 6 – 4 در ست نخست و شکست 3 – 6 در ست دوم ، در حالیکه در ست سوم 3 – 2 عقب بوده ، ظاهرا از ادامه ی بازی دست کشیده است . فیشبک در راند دوم نیز زلیکو فرانولوویچ از یوگسلاوی را شکست داد و تا یک چهارم پایانی پیش روی کرد و سرانجام مغلوب مانوئل اورانتس شد . در پیکارهای دابل تورنمنت منصور بهرامی همراه تنیسوری نامشخص ؟! روبروی آلوارو فیلول شیلیایی و الیو آلوارز آرژانتینی قرار گرفت و با وجود پیروزی در ست نخست با نتیجه ی 7 – 6 در دو ست سپسین شکست را پذیرفته و از دور پیکارها خارج شدند . محرم علی خدایی و علی مدنی نیز در مقابل زوج ریک فیگل امریکایی و دیون جوبرت از افریقای جنوبی کاری از پیش نبردند و در دو ست پیاپی با نتایج 6 – 0 و 6 – 2 شکست خوردند . دیگر تیم دابل ما زوج محمد حسین و تقی اکبری بودند که در همان گام نخست با قرعه ای بسیار سخت روبرو شده و به ایون تیریاک و گی یرمو ویلاس برخورد کردند و در دو ست متوالی با نتایج مشابه 6 – 2 مغلوب شدند . زوج تیریاک – ویلاس تا فینال بازیها پیش تاخت و در دیدار پایانی نیز با شکست باب هیوییت و فرو مک میلان قهرمانان اوپن امریکا فاتح کاپ تهران شدند .