واژه‌نامه‌ي كفش‌هاي ورزشي

[pourya RF]

واژه‌نامه‌ي كفش‌هاي ورزشي

واژه‌نامه‌ي كفش‌هاي ورزشي
ورزشكاران اگر از كفش مناسبي برخوردار باشند به هنگام مسابقه نسبت به ديگران از مزيت خوبي برخوردار خواهند بود كه اهميت فراواني دارد. دانش مناسب، چسبندگي، آزادي حركت و پشتيباني درست اثر مستقيمي بر عملكرد ورزشكار مي‌گذارد. به همين دليل است كه هر ورزشي كفش خاص خودش را دارد. در اين نوشتار مناسب‌ترين كفش هر ورزشي بررسي شده است.
كفش فوتبال (Soccer shoe)
چون فوتبال روي چمن طبيعي يا مصنوعي انجام مي‌شود در زيره‌ی كفش فوتبال استوك‌هايي تعبيه شده است كه به درگير شدن كفش با زمين كمك مي‌كند. طول اين استوك‌ها حدود يك سانتي‌متر، قطرشان حدود دو ميلي‌متر است و سر كندشان رو به زمين است.
كفش استوك‌دار (cleat shoe)
نوعي كفش كه مخصوص ورزش‌هايي طراحي شده است كه روي چمن يا زمين خاكي انجام مي‌شود مثل بيسبال و فوتبال. به طور معمول در زير اين كفش استوك‌هاي بزرگي تعبيه مي‌شود كه درگيري كفش با زمين را افزايش مي‌دهد، از لغزش جلوگيري مي‌كند و به تغيير دادن سريع مسير حركت كمك مي‌كند.
كفش بسكتبال (Basketball shoe)
كفشي كه قسمت ساق آن تا مچ پا مي‌رسد تا از مچ پاي ورزشكار به هنگام پرش و دويدن در زمين حفاظت و حمايت كند. زيره ‌داراي بالشتك ويژه‌اي است تا حداكثر پشتيباني، حالت فنري و برازندگي فراهم آيد.
كفش دوي سرعت (sprinting shoe)
اين نوع كفش بايد سبك باشد و جلوي آن انعطاف‌پذير باشد. اين كفش‌ها ميخ‌دار هستند و ميخ در جلو و سينه‌ی كفش تعبيه شده‌اند. كفش دوي سرعت مي‌تواند با انواع بسيار زيادي از سطوح همساز شود. بیشتر دوندگان المپيك از كفش‌هاي داراي طراحي ويژه استفاده مي‌كنند كه نوك‌تيز هستند تا باد را بشكافند.
كفش دو و ميداني (Athletic or Running)
كفش‌هايي كه در دوي ماراتن يا نيمه‌ماراتن يا جلسات تمرين ورزشي‌هايي چون بسكتبال و تنيس به كار مي‌رود اما در تمرين ورزشي‌هايي مانند فوتبال و راگبي كه در زمين چمن انجام مي‌شود به كار نمي‌روند.
كفش اسكيت‌بازي (Skateboarding Shoe)
كفش اسكيت‌بازي بايد زيره‌ی ضخيم و صافي را داشته باشد تا اسكيت‌باز تخت اسكيت را به خوبي زير پاي خود حس كند. برگه‌ی اين كفش هم بايد بزرگ باشد تا از زخمي‌شدن پا جلوگيري كند. كفش اسكيت‌بازي بيش از هر كفش ورزشي ديگري جدا از كاربرد اصلي خود به كار مي‌رود وافراد عادي هم از آن استفاده مي‌كنند.
كفش گلف(Golf shoe)
در هر بازي عادي گلف بيش از آن كه مي‌نمايد پياده‌روي بايد كرد بنابراين كفش گلف بايد به خوبي از پا محافظت كند. نلغزيدن به هنگام ضربه زدن هم مهم است و به همين دليل كفش گلف بايد ميخ‌هاي ويژه‌اي داشته باشد و به زمين بچسبد تا ورزشكار به خطر نيفتد در پاشنه‌ی اكثر كفش‌هاي گلف چهار ميخ تعبيه شده است و چند ميخ هم در زيره تعبيه شده است.
كفش تنيس (Tennis shoe)
امروزه در كفش‌هاي تنيس از انواع منسوجات استفاده مي‌شود كه برزنت، چرم و وينيل رايج‌ترين آن‌ها هستند. كفش تنيس داراي زيره لاستيكي انعطاف‌پذيري است كه با زيره‌ی كفش‌هاي عادي دو و ميداني فرق دارند. براي دنبال كردن توپ در بازي «تنيس حركات كوتاه و تند زيادي لازم است كه با توقف‌ها و چرخش‌هاي ناگهاني همراه است. به همين دليل زيره كفش «تنيس باريك و نرم است كه به تنيس‌باز امكان مي‌دهد سريع حركت كند. كفش تنيس از قديم به رنگ سفيد بوده است و چندان جلب ‌توجه نمي‌كند.
كفش پياده‌روي (Walking Shoe)
بسياري لزوم استفاده از كفش خاصي براي پياده‌روي را درك نمي‌كنند. كفش پياده‌روي به بدن توازن و ترازمندي درستي مي‌دهد. برخلاف كفش‌هاي پاشنه بلند كه مركز ثقل بدن را به جلو مي‌برد يا كفش تخت كه بدن را به عقب متمايل مي‌كند كفش پياده‌روي سبب مي‌شود پشت خود را صاف نگه داريم و حالت متوازني به بدن بدهيم. در كفش پياده‌روي بالشتكي هم براي پا تأمين شده است تا وقتي پا روي زمين فرود مي‌آِيد حداقل ضربه به مفاصل وارد شود. كفش پياده‌روي نه‌تنها از آسيب ديدن مفاصل و ستون مهره جلوگيري مي‌كند بلكه كمك مي‌كند تا پياده‌روي حداكثر حالت تمرين و نرمش را داشته باشد.
كفش ورزش‌هاي آبي (Water Sport Shoe)
اين كفش‌ها حالت ويژه‌اي دارند و از منسوجاتي مثل توري و نئوپرن ساخته شده‌اند كه زود خشك مي‌شوند و كفي نرم آن‌ها نيز همچون بالشتكي زير پا قرار مي‌گيرد. منسوجات به كار رفته در اين كفش‌ها حالت تنفس‌پذير دارند تا آب را در خود نگه ندارند. اكثر اين كفش‌ها پشت بسته‌اي دارند تا بهتر از پا حفاظت كنند.
كفش اردو (Camping Floater)
كفش راحت و زمخت كه داراي زيره‌اي ميخ‌دار است كه از لغزش جلوگيري مي‌كند. پوشيدن كفش اردو آسان است، به راحتي مي‌توان با آن قدم زد، براي عبور از چاله‌هاي آب و حتي جويبارها مناسب است و به هنگام بالا رفتن از صخره‌ها سر نمي‌خورد.
كفش كريكت (Cricket shoe)
كفش كريكت داراي استوك‌هاي لاستيكي است و به گونه‌اي طراحي شده است كه براي بازي در زمين سرپوشيده و روباز مناسب است و ويژگي‌هاي خاص دارد. رويه و تسمه‌هاي كفش تنظيم‌پذير است و طي دويدن از پا حفاظت مي‌كند. كفش كريكت داراي ميخ‌هاي فلزي است تا به خوبي با زمين بازي درگير شود.
كفش اروبيك (Aerobic Shoe)
كفش اروبيك به گونه‌اي ويژه طراحي شده است تا سبك باشد، ضربه‌گيري خوبي داشته باشد و حالت بالشتكي نيرومندي داشته باشد. اين كفش به خوبي پا را در بر مي‌گيرد و زيره‌ی‌ محافظ نيرومندي دارد كه خطر زخمي شدن را به حداقل مي‌رساند.
كفش اسب‌سواري (Horse riding shoes)
كفش سواركاري را به طور معمول چكمه يا زيرزانويي مي‌نامند زيرا ساق پا يا گاهي زانو را در بر مي‌گيرد و از خراش برداشتن پا جلوگيري مي‌كند. كفش اسب‌سواري به طور معمول از جنس چرم يا جير است تا به آساني فرسوده نشود. كفش سواركاري در اين ورزش اهميت زيادي دارد. سواركاران غربي به طور عموم از چكمه‌هاي گاوچراني استفاده مي‌كنند ولي بسياري هم از چكمه‌هاي بنددار و نيمه‌چكمه خوششان مي‌آيد.
كفش بدمينتون (Badminton Shoe)
كفش بدمينتون بايد به خوبي با زمين درگير شود، حالت بالشتكي داشته باشد و در قسمت جلو انعطاف‌پذير باشد. فناوري‌هاي متنوعي در كفش‌هاي بدمينتون به كار مي‌رود كه زيره‌هاي هگزاگريپ، كفي‌هاي پاوركاشن، ارگوشيپ، دابل راسل‌مش و ليترال كلاو از جمله‌ی آن‌ها هستند كه هر كدام كاركرد خاصي دارند و به طور معمول توان، سرعت و چابكي بازيگر را در زمين افزايش مي‌دهند.
كفش بدمينتون را نبايد در جايي غير از زمين بدمينتون پوشيد زيرا حالت چسبندگي آن به زمين از بين مي‌رود و كارآيي خود را از دست مي‌دهد.
كفش اسكواش (Squash shoe)
ورزش اسكواش در فضاي سربسته انجام مي‌شود بنابراين زيره‌ی بيروني كفش اسكواش از جنس لاستيك كائوچويي باشد تا حداكثر رانش را به دست دهد. سرپنجه و قسمت جلوي كفش اسكواش هم به گونه‌اي شكل داده مي‌شود كه اصطكاك و ناراحتي انگشتان را كاهش دهد. تعبيه‌ی توري سبك ورزشي در ساختار كفش هم پا را خشك نگه مي‌دارد و ضد تاول است. بالشتك ضربه‌گير قوي و زيره‌ی پرداخت شده هم از ويژگي‌هاي كفش اسكواش است كه پايداري را به حداكثر مي‌رساند و انجام حركت را تسهيل مي‌كند.
كفش واليبال (Volleyball shoe)
كفش واليبال از لحاظ ظاهر شبيه كفش بسكتبال يا كفش نرمش است اما ويژگي‌هاي منحصر به فرد خاص خود را دارد. زيره‌ی بيروني لاستيكي مؤلفه اصلي اين كفش است. لاستيك كائوچويي سبب مي‌شود تا ورزشكار در درون تالار ورزشي و ساير ورزشگاه‌هاي سرپوشيده عالي حركت كند. در ضمن با گسترش واليبال در فضاي باز، برخي پايپوش‌سازان زيره‌هاي بيروني خاصي براي كفش واليبال طراحي كرده‌اند كه مختص بازي در زمين چمن يا ماسه است. زيره‌ی مياني كفش واليبال هم مهم است. اقتضاي واليبال اين است كه ورزشكار اوقات زيادي از وقت بازي را روي سينه پا مي‌ايستد بنابراين جلوي كفش واليبال بايد محكم و انعطاف‌پذير باشد. ضربه‌گيري هم به عهده‌ی زيره‌ی مياني است كه به طور معمول حالت اسفنجي دارد. ضربه‌گيري‌هايي مانند ژل و هوا نيز در زيره‌ی مياني گنجانده مي‌شود تا حالت بالشتكي ايجاد شود كه از بدن در برابر ضربات سخت و جراحت محافظت شود.
كفش كشتي (wrestling shoes)
كفش كشتي داراي زيره‌ی تخت است و تا مچ پا را در بر مي‌گيرد تا از مچ پا محافظت كند زيرا طي كشتي گرفتن وزن زيادي روي اين بخش قرار مي‌گيرد. زيره به طور معمول از جنس لاستيك است تا حداكثر چسبندگي را داشته باشد. اكثر زيره‌ها دو قسمتي هستند.
قسمت سينه و پاشنه آج‌پوش هستند و قسمت قوس بدون آج است. كفش‌كشي بايد سبك باشد و به راحتي بتوان آن را پوشيد.
كفش اسكي
كفش اسكي ويژه‌ی حركت روي برف است بنابراين به طور معمول صفحه‌اي دراز و تخت زير آن قرار مي‌گيرد كه داراي قوسي رو به بالا در قسمت جلو است و لبه‌هاي آن از طرفين بيرون زده‌اند. پاي اسكي باز روي صفحه پايه‌ی كفش اسكي محكم مي‌شود كه به تمامي از رزين مصنوعي ساخته مي‌شوند. طول كلي كفش اسكي نزديك به يك متر است.
نتيجه‌گيري
كاستن از گشتاور به هنگام حالت‌هاي چرخشي پا، نرمي درون به منظور فراهم‌سازي راحتي كامل در سراسر بازي و امكانات كنترل حركت از جمله ويژگي‌هاي كفش ورزشي عالي هستند. خلاصه‌ی كلام آن كه ويژگي‌هايي چون انعطاف‌پذيري، ايجاد حفاظت، ضربه‌گيري بالشتكي، كاهش تكانه‌هاي اعمالي به پا از جمله امكان‌هاي كفش ورزشي مطلوب است. مناسب بودن كفش ورزشي مهم است زيرا در ورزش‌هاي مختلف حركات مختلفي انجام مي‌شود كه كفش مخصوص به خود را لازم دارند. با كفش مناسب لذت بيش‌تري مي‌توان از ورزش برد.